Tutya; Deniz suyu içerisindeki metalleri korumak için kullanılan, zaman içerisinde yıpranarak kendisi eriyen bir metalik anottur.
Çoğunlukla yeraltı borularında, petrol platformlarında, gemilerin şaft, pervane, dümen gibi unsurlarını korozyondan korumak için kullanılır.
Eski heykeller çinkodan yapılırdı ve bunlara tutya denilmekteydi. Bu yüzden deniz sektöründe hala çinko anoda tutya denmektedir. Çinko, var olan en aktif metallerden biridir ve deniz suyunda kullanılan en ideal anottur.
Korozyon, metallerin içinde bulundukları ortam ile kimyasal veya elektrokimyasal reaksiyonlara girerek metalik özelliklerini kaybederek çürümeleridir.
Aşağıdaki tabloda galvanik potansiyel değerleri verilmiştir. Eğer bu listeden bir metal çiftti deniz suyu içinde bulunursa, tablonun üst kısmında olan metal, anot olur ve korozyona uğrar.
Aktivite | Metal | Voltaj | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
---------------------- | ---------------------------------------------------------------------- | ------------ | ------ | |||
|
Magnezyum | -1,48 | V | |||
Çinko | -1,03 | V | ||||
Aluminyum | -0,79 | V | ||||
Dövme Demir ve Karbon Çeliği | -0,61 | V | ||||
Dövme Demir | -0,60 | V | ||||
Paslanmaz Çelik Tip 430 AISI (%17Cr) | -0,57 | V | ||||
Paslanmaz Çelik Tip 304 AISI (%18Cr, %18Ni) | -0,53 | V | ||||
---------------------- | ---------------------------------------------------------------------- | ------------ | ------ | |||
|
Sarı Pirinç | -0,40 | V | |||
Kızıl Pirinç | -0,38 | V | ||||
Bakır | -0,36 | V | ||||
Aluminyum Bronzu | -0,32 | V | ||||
Nikel | -0,20 | V | ||||
Titanyum | -0,15 | V | ||||
Monel | -0,08 | V |
1950`li yıllardan öncesinde karina ve su altı metal aksamları korumada kullanılan tutya tiplerinin pek de güvenilir olduğu söylenemezdi. Bu tür tutyaları kullanırken bazı gemilerin karinalarında çok az problem yaşanırken, aynı özellikteki çinko tutyayı kullanan benzer başka geminin ağır korozyona uğraması açıklanamıyordu. Çalışmalar gösterdi ki, bazı çinko tutyalar, zaman içinde üzerlerinde oluşan ince film tabakası nedeniyle göreceli olarak pasif duruma geçmekte ve elektrokimyasal olarak aktif kalamamaktaydı. Bu pasifleştirirci film tabakasının ana unsurları demir oksitlerdi ve bu demirin kaynağı ise element olarak imalat aşamasında çinkonun içinde bulunan demirdi.
Bu çalışmalar sonucunda güvenilir bir çinko tutyanın azami müsaade edilebilir demir oranı yüzde 0,0014 olmalıdır. Bilim adamları tarafından 50 yılı aşkın süreden beri devam eden çalışma ve deneyler sonucu Amerikan askeri standardı olan Mil-Spec Zinc Alloy A - 18001 K elde edilmiştir.
Bu standart bakır ve silikon gibi birkaç bozucu elemente de müsaade etti. Fakat tutya alışımın da ki pasifleşmenin ana sebebi demir fazlalığı idi. Tutya üreticilerinin bu standardı karşılayabilmeleri için dökümhanelerde en saf çinko ile çalışmaları gerekiyor ve bunu kirletmemeleri gerekiyordu. Bu o zamanda ve hala da oldukça zor bir işlemdir.
Uzun yıllar boyunca metalürji uzmanları süper yüksek kalite çinkodan daha güvenilir ve işlemesi kolay bir alışım arayışı içinde oldular ve çinkonun küçük miktarlarda alüminyum ve kadmiyum elementleri ile alışım haline getirilmesi , oluşan alışımdaki artabilecek demir oranını tolore ettiği keşfedildi. Böylece, tutya standardı içindeki demir oranı yüzde 0.005`e kadar arttıracak şekilde değiştirildi.
Best tutya, üretimini yapmış olduğu tutyaları; dünyada üretilen en yüksek kalitedeki çinko külçelerinden, uluslar arası standartlara uygun olarak imal etmekte ve her dökümün kimyasal analizleri yapıldıktan sonra satışa sunmaktadır. Müşteriye aldığı tutyaların kimyasal analiz raporları tutyalarla birlikte verilmektedir. Ayrıca müşteri aldığı tutyaların istediği yerde kimyasal analizini yaptırabilir. Bu yüzden Best tutyanın işlevini görmemesi diye bir şey söz konusu değildir.